Türkiye ile Somali arasında imzalanan anlaşma kapsamında, Türkiye’nin Somali’ye büyükelçilik binası yapımı için Ankara’da arsa hibe ettiği, üstelik bina yapımını da üstlendiği ortaya çıktı. CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan‘ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi. Çakırözer, “Bu anlaşmanın benzeri var mıdır? Ortada bir kamunun zararı olursa bunun hesabını kim ödeyecek, nasıl hesap soracağız. Burada açıkça bir rant yaratılmaktadır” dedi. “Türkiye Cumhuriyeti’nin sanki emlakçı gibi arsa ver, bina yap şeklinde davranmasını kabul etmiyoruz” diyen Çakırözer, “Meclis’te buna sonuna kadar karşı çıkacağız” ifadesini kullandı.
Türkiye, 1 milyar doları aşkın yardım gönderdiği Somali’ye şimdi de Ankara İncek’te satış izinli 5 bin metrekarelik arsa bağışladı. TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş imzasıyla Meclis’e gönderilen “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Somali Federal Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ayni Hibe Desteği Anlaşması” kapsamında Türkiye’nin Somali’ye Ankara İncek’te 5 bin metrekare arsa tahsis ettiği ortaya çıktı. Anlaşma kapsamında Somali’nin Ankara Büyükelçiliği hizmet binası da Türkiye tarafından inşa edilerek, Somali’ye hibe edilecek. Anlaşma kapsamında Somali devleti, istediği takdirde arsa ve üzerine yapılacak binaları satabilecek. Bir uyuşmazlık söz konusu olması halinde, çözüm için herhangi bir ulusal, uluslararası mahkeme veya üçüncü taraflara başvurulmayacak.
Meclis’e 2 Mayıs’ta sunulan teklifin önümüzdeki günlerde TBMM Dışişleri Komisyonu’nda görüşülmesi beklenirken, komisyonun CHP’li üyesi Utku Çakırözer, ”Elbette mütekabiliyet ilkesi gereği ülkeler birbirine arsa tahsisi yapabilir. Ama bu anlaşmadan doğabilecek zararlarının sorumluluğunu kim üstlenecek? Biz bunu sormayacak mıyız? Bu tür ne olduğu belli olmayan anlaşmalara karşıyız” dedi.
“Ortada bir tasarruf genelgesi var, buna rağmen bu bina nasıl yapılacak?”
Konuya ilişkin açıklama yapan Çakırözer, “Anlaşma kapsamında Türkiye Somali’ye Büyükelçilik binası yapılması için Ankara İncek’te arazi tahsis ediyor. Ayrıca bununla da bitmiyor. Üzerine yapılacak büyükelçilik binasının yapımını da Türkiye üstleniyor. Ülkeler birbirine karşılıklı arsa tahsisi yapabilir. Ama büyükelçilik binası yapımını üstlenmek ayrı bir maliyet. Hem ortada bir tasarruf genelgesi var, buna rağmen bu bina nasıl yapılacak? Hem de bunun ötesinde Somali’ye arsayı tahsis ettiniz, binayı da verdiniz bu anlaşmada bir de diğerlerinde görmediğimiz iki dikkat çekici madde daha var. Somali isterse bu binayı satabilir, kiralayabilir. Uyuşmazlık halinde de ne ulusal, ne de uluslararası mahkemelerden bahsedilmiyor. Yani böyle bir şeyin örneği mümkün değil” dedi.
Yılmaz ve Fidan’a sorular…
Çakırözer, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz ve Dışişleri Bakanı Fidan’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdiğini belirterek, şunları söyledi:
“Bu anlaşmanın benzeri var mıdır? Ortada bir kamunun zararı olursa bunun hesabını kim ödeyecek, nasıl hesap soracağız. Burada açıkça bir rant yaratılmaktadır. İncek’te bugün 5 bin metrekarelik bu arsanın bedeli yaklaşık 250 milyon liradır. Üzerine bina inşa ettiniz milyarlarca lira kamu kaynağı buna harcanacak. Bir, tasarruf genelgesi ne oldu? İki, bu harcamalar sonrası Somali bu binayı satar ya da kiralarsa ortaya çıkan ranttan hazinenin, kamunun kaybını kim karşılayacak? Bedelini kim ödeyecek? Anlaşma komisyona geldiğinde bu anlaşmanın doğurabileceği zararların sorumluluğunun kimde olduğunu açıkça soracağız. Bu tür ne olduğu belli olmayan anlaşmalara karşıyız.”
“Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni emlakçı yaptılar”
Çakırözer, Somali Cumhurbaşkanı’nın oğlu Muhammed Hasan Şeyh Mahmud’un kasım ayında İstanbul’da bir motokuryenin ölümüne sebep olduğu kaza sonrası 27 bin lira ödeyerek ödüllendirildiğini de hatırlatarak, şöyle devam etti:
“Somali’ye tabii ki yardım yapalım. Ama Somali ne yapıyor bir de ona bakalım. Somali Cumhurbaşkanı’nın oğlu geçtiğimiz günlerde İstanbul’da trafik kazasında bir motokuryenin hayatını kaybetmesine neden oldu. Üstüne 27 bin lira ödeyerek hapse girmekten kurtuldu. Şimdi biz bunu sormak durumunda değil miyiz? Somali’ye bu kadar yardım yapıyoruz, daha önce IMF borcunu sildik ama Somali bizim Kıbrıs davasında, Ermeni davasında yanımızda oldu mu? Hayır! Üstüne arsa ver, bina yap o da satsın, kiralasın, rant yarat! Böyle bir şey kabul edilemez. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin sanki emlakçı gibi arsa ver, bina yap şeklinde davranmasını kabul etmiyoruz. Meclis’te buna sonuna kadar karşı çıkacağız.”
